Kategori: Makaleler

Giriş: İnsan ve Hayvan İlişkisi Üzerine Bir Keşif Hayatımızdaki kültürel çeşitliliği keşfederken, bazen en basit sorular, bizi en derin antropolojik keşiflere götürebilir. “Sivas’ın hangi köpeği meşhur?” sorusu, belki de ilk bakışta sıradan bir soru gibi görünebilir, ama aslında daha büyük bir kültürel sorunun parçasıdır. Köpekler, çoğu kültürde yalnızca evcil hayvanlar değil, aynı zamanda toplumların kültürel yapıları, kimlikleri ve değerleriyle doğrudan ilişkili varlıklardır. Bu yazıda, Sivas’ın meşhur köpeğini keşfederken, köpeklerin toplumlar üzerindeki etkisini, sembolizmini ve kültürel rollerini antropolojik bir bakış açısıyla tartışacağız. Sivas’ın Meşhur Köpeği: Kangal Kangal Köpeği: Tarih ve Kültürün Buluşma Noktasında Sivas’ın meşhur köpeği, hiç şüphe yok ki Kangaldır.…

İrat Almak Nedir? İrat almak, genellikle bir kişinin, toplumda belirli bir pozisyon veya statü kazandığında, kendisine sağlanan ayrıcalıklar ve avantajlar anlamına gelir. Bu terim, toplumsal ilişkilerde güç ve fırsat eşitsizliklerinin temellerini atar. Fakat, bu kavramın anlamı ve etkisi, toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve sosyal adalet perspektifinden bakıldığında çok daha derin bir hal alır. İstanbul’un sokaklarında, toplu taşımalarda, işyerlerinde her gün gördüğümüz sahneler, bu dinamikleri ne kadar somut ve karmaşık bir şekilde yaşadığımızı gösteriyor. İrat Almanın Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden İncelenmesi Toplumda bir kişinin, cinsiyetine bağlı olarak aldığı “irat”, genellikle kadına ve erkeğe atfedilen rollerin getirdiği ayrıcalıklarla şekillenir. İstanbul’un kalabalık sokaklarında, işe giderken…

Bazı kelimeler vardır; sözlükte birkaç satıra sığar ama hayatımızda kocaman karşılıkları olur. “Lüzum” da onlardan biri. Gündelik konuşmada arada kaynayan, resmi yazılarda daha çok karşımıza çıkan, ama aslında “ne gerçekten gerekli, ne vazgeçilebilir?” sorusunu fısıldayan bir kelime. Gelin bugün, bir arkadaş sohbeti rahatlığında, birlikte düşünelim: “Lüzum kelimesi ne anlama gelir?” ve bu anlam hayatımızda nerelere dokunuyor? Lüzum Kelimesi Ne Anlama Gelir? En temel haliyle “lüzum”, “gereklilik, zorunluluk, ihtiyaç duyulan şey” anlamına gelir. Yani bir işin, bir sözün, bir kararın ya da bir davranışın yapılmasının gerçekten gerekli olup olmadığı sorusunu içinde taşır. “Buna lüzum var mıydı?”, “Lüzumsuz yere uzatma.”, “Lüzum halinde…

Geçmişe dönüp bugünü anlamaya çalışan biri olarak, benzer zamanlarda sorulmuş; ama çoğu zaman üzerinde derin düşünülmemiş bir soru var zihnimde: “Peygambere rahmet okunur mu?” Bu yazıda, bu soruyu tarihsel, teolojik ve toplumsal bağlamlarda irdeliyor; geçmişin metinlerinden, tarihî kırılmalardan ve güncel tartışmalardan yola çıkarak bugünde ne anlama geldiğini tartmaya çalışacağım. Temeller: “Rahmet” ve “Peygamber” kavramlarının İslam geleneğindeki yeri Rahmet kavramı ve peygamberlik İslam’da “rahmet” kavramı, yaradılıştan itibaren Allah’ın inananlara, insanlığa, evrene olan merhameti; bu merhametin bir yansıması olarak gönderilmiş peygamberler ve kutsal mesajlarla ilişkilendirilir. ([TDV İslâm Ansiklopedisi][1]) Özellikle Muhammed (sav) için indirilen ayetlerde O’nun “âlemlere rahmet” olarak gönderildiği vurgulanır. ([Sorumatik][2]) Bu…

Koordinatif Beceri ve Kültürlerin Çeşitli Yansımaları: İnsanlık Durumunu Anlamak Farklı kültürlerde insanın yaşamını şekillendiren, toplumları bir arada tutan, bireylerin hayatta kalma mücadelesinde nasıl işbirliği yapacaklarını belirleyen bir olgu vardır: Koordinatif beceri. Bütün bu becerilerin altında, bireylerin toplumda birbirleriyle nasıl etkileşim kurdukları ve birbirlerini nasıl anlayıp birlikte hareket ettikleri yatar. Bu yazıda, koordinatif beceriyi, ritüeller, semboller, akrabalık yapıları, ekonomik sistemler ve kimlik oluşumu perspektifinden keşfedeceğiz. Hem mikro düzeyde bireysel ilişkilerde hem de makro düzeyde toplumsal yapılar içinde bu becerinin nasıl şekillendiğini anlamaya çalışacağız. Koordinatif Beceri Nedir? Kültürel Görelilik Perspektifinden Anlamı Koordinatif beceri, bireylerin birbirleriyle etkin ve verimli bir şekilde etkileşime girerek…

Sarı Altın Kaplama Nedir? Pahalı Görünüm Ama Gerçekten Değerli Mi? Sarı altın kaplama. Kulağa ne kadar çekici geliyor değil mi? Altın, zenginliği ve zarafeti simgelerken, “sarı altın kaplama” gibi bir terim, genellikle lüks bir hava yaratır. Ama gelin bakalım, altının gerçekten değerli olup olmadığı, kaplamasının altında ne var? Her şeyin bir bedeli var, ama bu bedel gerçekten karşılığını veriyor mu? Öncelikle şunu netleştirelim: Sarı altın kaplama, gerçek altın değil. Evet, bizzat söylüyorum; sahte altın! Yani, ucuza gelen ancak “altın gibi” görünen bir şey. Kısacası, altın kaplamalı takılar, pırlantalı yüzükler, saatinizi asla altın gibi gösteremez, sadece bir illüzyon yaratır. Ama bu…

Kök Gövdesi Nedir? Öğrenmenin Dönüştürücü Gücü ve Pedagojik Yansımaları Eğitimci olarak, öğrenmenin gücüne her zaman büyük bir inancım olmuştur. Her birey, potansiyelini en üst düzeye çıkarmak için bir yolculuğa çıkar, ve bu yolculukta en önemli araçlardan biri öğrenme süreçleridir. Ancak, öğrenmenin sadece bilgi edinmekten ibaret olmadığını, aynı zamanda bir dönüşüm süreci olduğunu da unutmamalıyız. Kök gövdesi, bu dönüşümün belki de en temel unsurlarından birisidir. Peki, kök gövdesi nedir ve eğitimde nasıl bir etkiye sahiptir? Bu yazımda, kök gövdesi kavramını ele alacak, öğrenme teorileri ve pedagojik yöntemlerle bağdaştırarak toplumsal ve bireysel etkilerini irdeleyeceğiz. Kök Gövdesi Nedir? Kök gövdesi, bir organizmanın, bitkinin…

Kişinin Hak Sahipliği Kabul Edildi Ne Demek? Ankara’da büyüdüğümden beri, bazen kafamda çok fazla soru belirir. Kimisi hemen cevabını bulur, kimisi ise uzun süre düşündürür. Geçenlerde, hukukla ilgili bir konuda bir arkadaşımın sosyal medyada paylaşım yaptığını gördüm. “Kişinin hak sahipliği kabul edildi” yazıyordu. Hemen durup düşündüm: Bu ne demekti? Hukukçu değilim ama bu terimi biraz açmak, belki de hepimizin anlamasını kolaylaştırmak istedim. Çünkü iş hayatında veya günlük yaşamda, “hak sahipliği” dediğimiz kavram bir şekilde hayatımıza girmiş ve pek çoğumuz farkında bile olmadan bu terimle sıkça karşılaşıyoruz. Kişinin Hak Sahipliği Kabul Edildi: İlk Temas Hadi gelin, biraz geçmişe gidelim. Küçükken, sokakta…

Dudaktan Kalbe Melek Kaç Yaşında? Farklı Yaklaşımlarla Bu Soruyu İnceleyelim Türk televizyonunun en sevilen yapımlarından biri olan “Dudaktan Kalbe”nin karakterlerinden Melek, her ne kadar diziye ilk başladığında genç bir kadındı, ama bu sorunun cevabı çok katmanlı bir hale gelmiş durumda. “Dudaktan Kalbe Melek kaç yaşında?” sorusunu sormak, aslında tek bir cevaptan çok daha fazlasını barındıran bir soruya dönüşüyor. Bir mühendis olarak olaya analitik bakmayı seviyorum, ama diğer taraftan, bu tip sorulara yaklaşırken bir de duygusal bakış açım devreye giriyor. Hadi, gelin farklı bakış açılarıyla bu soruyu inceleyelim. 1. Analitik ve Bilimsel Bir Yaklaşım: Yaş Hesaplama İçimdeki mühendis bana ne diyor?…

Eski Kitap Satanlara Ne Denir? //Blog yazısı// Geçmişin sayfalarını karıştırırken, bir antropologun merakıyla durup düşünürüz: her nesne — kitaplar da dahil — bir kültür, bir kimlik ve bir zaman derinliği taşır. Özellikle “eski kitap” olarak nitelenen kitaplar, sadece metin değil, geçmişle bugün arasında köprü kuran sinyallerdir. Peki, bu kitapları özenle biriktiren, satan kişiler için ne denir? Bu yazıda, eski kitap satanların adı, tarihsel kökeni ve günümüzdeki akademik tartışmaları üzerinden akıcı bir biçimde ilerleyeceğiz. Eski Kitap Satanların Adı ve Kökeni Kitapçılık tarihi, uygarlıkla paralel bir biçimde gelişmiş; antik çağda dahi kitapçılar, tüccarlar ya da kâtipler biçiminde görülmüştür. International League of Antiquarian Booksellers gibi çağdaş örgütlerin terminolojisine bakıldığında “antiquarian…